Miejsce kontroli jest czynnikiem psychologicznym, który określa rodzaj osobowości w zależności od poglądów na temat przyczyn zdarzeń zachodzących w życiu człowieka. Koncepcję umiejscowienia kontroli wprowadził w 1954 r. Julian Rotter. Zakłada ona własność osoby, która kojarzy wszystkie wydarzenia życia z przyczynami ich wystąpienia. Miejsce kontroli w psychologii nazywa się również lokalizacją kontroli wysiłków wolicjonalnych.

Diagnoza Locus of Control

Podstawą techniki diagnostycznej umiejscowienia kontroli jest koncepcja J. Rottera. Stworzył skalę, która jest szeroko stosowana w amerykańskiej psychologii do dziś. Rotter i jego personel wywodzili się z faktu, że umiejscowienie kontroli może się różnić w zależności od sfery życia jednostki. Przygotowano ankietę z poczuciem kontroli, w tym 29 pozycji odpowiadających kilku obszarom: sytuacjom afektywnym, uznaniu akademickim, szacunkowi społecznemu, aktywności społeczno-politycznej, dominacji i ogólnej perspektywie. W krajowej praktyce w tej dziedzinie pracował Bazhin, Golynkina i Etkind. Przygotowali także test i nazwali go "kwestionariuszem poziomu kontroli subiektywnej". Zawiera 44 pytania, w wyniku czego można uzyskać ogólny wskaźnik indywidualnego poziomu kontroli subiektywnej, a także cztery wskaźniki sytuacyjne. Charakteryzują one poziom subiektywnej kontroli w sferze rodzinnej, interpersonalnej, przemysłowej oraz postawy człowieka wobec zdrowia i choroby. W wyniku diagnostyki i zastosowania tych technik zidentyfikowano dwa główne typy umiejscowienia kontroli.

Rodzaje miejsca kontroli

Odpowiedzialność za rezultaty działań przypisujemy do własnych możliwości i wysiłków lub czynników zewnętrznych. Klasyfikacja opiera się na tym i wyróżnia się dwa typy osobowości z zewnętrznym i wewnętrznym umiejscowieniem kontroli.

Zewnętrzne umiejscowienie kontroli jest zewnętrznym locus, opartym na poszukiwaniu przyczyn poza sobą. Jest charakterystyczny dla ludzi, którzy są niepewni swoich umiejętności, niezrównoważeni, niespokojni, podejrzliwi i agresywni. Zewnętrzne twierdzą, że siła okoliczności, faktów i warunków zewnętrznych jest silniejsza niż on sam. Zwykle chodzą do szkoły źle, oskarżając ich o złe oceny nauczyciela, który niesprawiedliwie traktuje go, nie mogą dostać pracy - wszystko z powodu bezrobocia i kryzysu, ciężko jest ludziom się spotkać, znowu powód jest w ludziach wokół niego, nie w nim samym. Osoby z zewnętrznym umiejscowieniem kontroli działają na podstawie autorytaryzmu i dogmatyzmu. Często mają problemy psychologiczne, ponieważ są zbytnio narażone na wpływy społeczne ze strony wewnętrznych.

Wewnętrznym umiejscowieniem kontroli jest tendencja osoby do przypisywania rezultatów działania czynnikom wewnętrznym: wysiłkom, umiejętnościom, umiejętnościom, pozytywnym i negatywnym cechom samej osoby. Internals czują się mistrzami losu. Są dobre zewnętrzne umiejscowienie kontroli uczyć się, nie palić, używać pasów bezpieczeństwa w samochodzie i środków antykoncepcyjnych. Ściśle monitorują swoje zdrowie i starannie rozważają wszystkie możliwe rozwiązania problemów. Ludzie z wewnętrznym umiejscowieniem kontroli cechują takie cechy jak wytrwałość, równowaga, towarzyskość, dobra wola i niezależność. Często przypisują sobie zaangażowanie nawet w tych wydarzeniach, na które nie mają nic wspólnego.

Badania nad umiejscowieniem kontroli wykazały, że czyste typy nie występują w przyrodzie. W każdej osobie jest pewna część ich umiejętności i siły, a także udział psychologicznej zależności od okoliczności.