Każdy wiek ma swoje cechy, które wpływają na zachowanie i światopogląd ludzi. Okres dojrzewania to długi okres przejściowy, w którym zachodzi szereg fizycznych zmian związanych z dojrzewaniem i wejściem w dorosłość. Psychologiczne cechy dorastania wśród psychologów nazywane są "kompleksami nastolatków" z kilku powodów:
Okres adolescencji obejmuje okres od 13 do 18 lat (± 2 lata). Wszystkie zmiany psychologiczne są spowodowane fizjologicznymi cechami okresu dorastania i szeregiem procesów morfologicznych w ciele. Wszystkie zmiany w ciele wpływają bezpośrednio na zmiany reakcji nastolatków na różne czynniki środowiskowe i znajdują odzwierciedlenie w kształtowaniu osobowości.
Na pierwszy plan wysuwa się psychologiczny aspekt dorastania. Rozwój psychiki charakteryzuje się zwiększoną emocjonalnością i pobudliwością. Wyczuwając jego fizyczne zmiany nastolatek próbuje zachowywać się jak dorosły. Pokazuje nadmierną aktywność i nieuzasadnioną pewność siebie, nie uznaje wsparcia dorosłych. Negatywizm i poczucie dorosłości to psychiczne nowotwory osobowości nastolatka.
W okresie dojrzewania potrzeba przyjaźni zostaje zaostrzona, koncentrując się na "ideałach" zespołu. W komunikacji z rówieśnikami modelowane są relacje społeczne, nabywane są umiejętności oceny konsekwencji własnego zachowania lub wartości moralnych.
Cechy charakteru komunikacji z rodzicami, nauczycielami, koledzy i przyjaciele mają znaczący wpływ na poczucie własnej wartości w okresie dojrzewania. Natura poczucia własnej wartości decyduje o formowaniu się cech osobistych. Odpowiednia samoocena tworzy pewność siebie, samokrytycyzm, wytrwałość, a nawet nadmierną pewność siebie i upór. Młodzież z odpowiednią samooceną ma zwykle wyższy status społeczny, nie ma ostrych skoków w swoich badaniach. Nastolatki z niską samooceną mają skłonność do depresji i pesymizmu.
Często nauczycielom i rodzicom nie jest łatwo znaleźć właściwe podejście do nastolatków, ale biorąc pod uwagę cechy wieku w tym wieku, zawsze można znaleźć rozwiązania.